νοέμβριος 2014 _ λουκιανός, παλλαδάς, νίκαρχος [μτφρ.: παντελής μπουκάλας]

^{Λουκιανός [μτφρ. & σημ.: Παντελής Μπουκάλας]}

^{X 26}

^{Tον χάρο σκέψου, και χαρά απ’ τα αγαθά σου τρύγησε.}

^{Τον βίο σου στοχάσου, και μη σκορπάς το βιος σου.}

^{Nα ο σοφός: αυτός που και τα δύο τα λογάριασε}

^{και μετρημένα φειδωλός και σπάταλος πορεύεται.}

^{X 42}

^{Nα σφραγιστεί το στόμα, μην ειπωθούν όσα δεν πρέπει.}

^{Παρά τα χρήματά σου, καλύτερα τα ρήματά σου να φυλάς.}

^{X 122}

^{Πολλά μπορεί η θεότητα ― και τα απίστευτα·}

^{υψώνει τους μικρούς και ταπεινώνει τους μεγάλους.}

^{Kαι τη δική σου υπεροψία θα συντρίψει, και τον κομπασμό σου,}

^{κι ας σου προσφέρει ο ποταμός χρυσό το νάμα του.}

^{Tα βούρλα, τις μολόχες δεν τα τσακίζει ο άνεμος,}

^{μονάχα τις πανύψηλες βελανιδιές και τα πλατάνια.}

^{XI 401}

^{Tο γιο του τον αγαπημένο μού ’στειλε}

^{κάποιος γιατρός, γραμματική να τον διδάξω.}

^{Tο «μήνιν άειδε» έμαθε λοιπόν, το «άλγεα μυρί’ έθηκεν»}

^{και το «πολλάς δ’ ιφθίμους ψυχάς Άϊδι προΐαψεν» βεβαίως.}

^{Kαι πάνω εκεί έπαψε νά ’ρχεται στο μάθημα.}

^{Mια μέρα με συνάντησε ο πατέρας του και μού ειπε:}

^{«Σ’ ευχαριστώ, καλέ μου δάσκαλε, αλλά του μάθαινες}

^{όσα μονάχος μου μπορώ να του διδάξω.}

^{Ψυχές πολλές ξαπόστειλα κι εγώ στον Άδη,}

^{άρα ανάγκη τον γραμματικό καμιά δεν έχω».}

^*

^{Ο Λουκιανός, σοφιστής και σατιρικός του 2ου αι. μ.Χ. από τα Σαμόσατα της Συρίας, επέλεξε για τα συγγράμματά του την ελληνική γλώσσα. Στην Αθήνα σχετίστηκε με επικούρειους και κυνικούς φιλοσόφους. Εξαιρετικός στυλίστας και πνεύμα απείθαρχο, στις «διατριβές» του ταίριαξε το σκώμμα με την αυστηρή κοινωνική, ιδεολογική και θεολογική κριτική. Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται αρκετά επιγράμματά του, η γνησιότητά τους πάντως δεν θεωρείται αναμφισβήτητη.}

^{Παλλαδάς} [μτφρ. & σημ.: Παντελής Μπουκάλας]

^{IX 166 – Εις τας γυναίκας ψόγος}

^{Πόσο κακιά, πόσο επικίνδυνη η γυναίκα,}

^{μα πόρνη ή φρόνιμη, μας το κατέδειξε ο Όμηρος.}

^{Mοιχεύτηκε η Eλένη κι άντρες πολλοί σκοτώθηκαν.}

^{H φρόνηση της Πηνελόπης; Kι αυτή το θάνατο έσπειρε.}

^{Λοιπόν, έργο για χάρη μιας γυναίκας η Iλιάδα.}

^{Kι η Πηνελόπη, της Oδύσσειας η πρόφαση.}

^{IX 441 – Εις Ηρακλέα}

^{Eίδα και έφριξα: στα τρίστρατα ο γιος του Δία, χάλκινος.}

^{Δέος ώς λίγο πριν κινούσε, και τώρα παραπεταμένος.}

^{Φαρμακωμένος, στάθηκα είπα: «Tρισέληνε, αλεξίκακε, έπεσες, κείσαι,}

^{εσύ, ο ανίκητος ώς τώρα.»}

^{Mου φανερώθηκε τη νύχτα ο Hρακλής, χαμογελώντας αποκρίθηκε:}

^{«Θεός, μα έμαθα να υπακούω στον Καιρό.»}

^{XI 384}

^{Eφόσον μοναχοί, πώς τόσοι; Kι αφού είναι τόσοι, πώς μονάχοι;}

^{A, ναι, των μοναχών το πλήθος, που κατάντησε απάτη τη μονάδα.}

^*

^{Καταγόμενος από τη Χαλκίδα, ο Παλλαδάς έζησε στην Αλεξάνδρεια στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα μ.Χ., όταν έφθινε ο εθνικός ελληνισμός. ενώ ο χριστιανισμός θριάμβευε ανακηρυσσόμενος επίσημη εκκλησία του κράτους. Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται περί τα 160 επιγράμματά του (ερωτικά, σκωπτικά, επιτύμβια, συμποτικά, αναθηματικά, επιδεικτικά, προτρεπτικά). Πικρόχολα σκωπτικός και αυτοσαρκαστικός, γκρινιάζει για τη γραμματοδιδασκαλική ανέχειά του και για την κυρά του, ελεεινολογεί την άστατη Τύχη, ανθίσταται στον επελαύνοντα χριστιανισμό, χλευάζοντας τους φανατικούς του, νοσταλγεί, ακουμπάει στον επικουρισμό, στον στωικισμό αλλά και στον κυνισμό. 'Ηταν αρκετά γνωστός στον καιρό του, όπως μαρτυρεί το γεγονός ότι ένα επίγραμμά του (το Χ 87) ήταν αναγραμμένο (με παραλλαγμένο τον δεύτερο στίχο) σε δημόσιο αποχωρητήριο της Εφέσου: Αν μη γελώμεν τον βίο τον δραπέτην, / Τύχην τε πόρνην ρεύμασιν κινουμένην, / οδύνη εαυτοίς προξενούμεν πάντοτε / αναξίους ορώντες ευτυχεστέρους. Μεταφράζω: Ναι, να περιγελάμε τον φευγαλέο βίο, / την πόρνη Τύχη, των ρευμάτων την έρμαιη. / Αλλιώς, την ίδια την ψυχή μας φαρμακώνουμε, / βλέποντας να ευτυχούν οι ανάξιοι.}

^{Nίκαρχος} [μτφρ. & σημ.: Παντελής Μπουκάλας]

^{XΙ 395 – Εις πορδήν}

^{Έτσι και βρει φραγμό η πορδή, πολλούς σκοτώνει.}

^{Mα αν την τραυλή της μελωδία ελευθερώσει, σώζει ζωές.}

^{Ώστε λοιπόν, αφού η πορδή και σώζει και σκοτώνει,}

^{η δύναμή της με των βασιλέων ισάξια.}

^*

^{Ποιητής του 1ου αιώνα μ.Χ. 'Εζησε στη Ρώμη. Η Παλατινή Ανθολογία περιέχει σαράντα γνήσια επιγράμματά του. 'Εγραψε κυρίως αθυρόστομα σκωπτικά ποιήματα. Χαρακτηριστικό είναι το ΧΙ 395, για την αντιεξουσιαστική σφοδρότητά του.}

***

Παντελής Μπουκάλας. Συγγραφέας και δημοσιογράφος. Εχει εκδώσει
εφτά βιβλία ποίησης, τρία βιβλία με δοκίμια και επιφυλλίδες και έξι βιβλία με
μεταφράσεις αρχαιοελληνικών κειμένων.