Τσέσλαβ Μίλος
ΔΩΡΟ
Μια ημέρα τόσο ευτυχισμένη.
Η ομίχλη είχε πέσει από νωρίς, δούλευα στον κήπο.
Τα κολιμπρί έκαναν στάσεις πάνω από το ανθισμένο αγιόκλημα.
Δεν υπήρχε τίποτε στον κόσμο που να θέλω να αποκτήσω.
Δεν ήξερα κανέναν που να άξιζε να τον φθονώ.
Ό,τι κακό είχε συμβεί, το είχα λησμονήσει.
Δεν ντρεπόμουν στη σκέψη πως ήμουν αυτός ο οποίος είμαι.
Δεν ένιωθα κανέναν πόνο στο σώμα.
Τεντώθηκα, ατένισα την γαλάζια θάλασσα και τα άρμενα.
~
ΞΕΧΝΑ
Ξέχνα τα βάσανα,
Που εσύ προκάλεσες.
Ξέχνα τα βάσανα,
Που οι άλλοι σου προκάλεσαν.
Τα νερά κυλούν, κυλούν,
Οι άνοιξες αστράφτουν προτού να χαθούν,
Πορεύεσαι σε γη περίπου ξεχασμένη.
Ενίοτε ακούς ένα τραγούδι μακρινό.
Τι σημαίνει αυτό, ρωτάς, ποιος τραγουδά;
Ο παιδικός ήλιος διαθλάται,
Ο εγγονός και ο δισέγγονος γεννάται.
Τώρα εσένα απ’ το χέρι οδηγώ.
Τα ονόματα των ποταμών σου ’χουν μείνει ακόμα.
Πόσους αιώνες οι ποταμοί να κρατούν!
Τα χωράφια σου, σε αγρανάπαυση,
Οι πύργοι των πόλεων, σε άλλη διάσταση.
Εσύ να στέκεις στη γωνία, με κλειστό το στόμα.
~
ΓΗ
Γλυκιά μου ευρωπαϊκή πατρίδα,
Κάθεται πεταλούδα στα λουλούδια σου, λεκιάζει τα φτερά της με αίμα,
Το αίμα συσσωρεύεται στα στόμια απ’ τις τουλίπες.
Μ’ άστρο να λαμπυρίζει στις ρίζες της περικοκλάδας
Και να ξεπλένει τους σπόρους των σιτηρών.
Οι άνθρωποί σου ζεσταίνουν τα μπλάβα τους χέρια
Κοντά στην κέρινη λαμπάδα της πρίμουλας
Και στα χωράφια ακούνε να λυσσομανά
Ο αγέρας στις κάννες των όπλων που καραδοκούν.
Είσαι η γη όπου δεν είναι ντροπή να υποφέρεις,
Γιατί θα σε προστρέξουν μ’ ένα ποτήρι με πικρό υγρό
Που στον πάτο του έχει δηλητήριο αιώνων.
Στην ξεσκισμένη σου βραδιά με τα υγρά τα φύλλα,
Πέρα από τα νερά που την φέρνουν εδώ
Η σκουριά της παρατημένης πανοπλίας των εκατόνταρχων,
Στους πρόποδες των θρυμματισμένων πύργων,
Στην σκιά των αψίδων όπως στην σκιά των υδραγωγείων,
Κάτω από τον γαλήνιο θόλο των φτερών της κουκουβάγιας,
Μια παπαρούνα κόκκινη, πάγωσε στην πάχνη των δακρύων.
~
ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΜΕΓΑΛΟ
Αυτό που ήταν μεγάλο, φάνηκε μικρό.
Τα βασίλεια χλώμιασαν σαν χαλκός χιονοσκέπαστος.
Αυτό που σε είχε συγκλονίσει, δεν σε συγκλονίζει πια.
Τα ουράνια χώματα κυλούν και ακτινοβολούν.
Στις όχθες του ποταμού, απλωμένος στο γρασίδι,
Όπως παλιά, παλιά φτιάχνω βαρκούλες από φλούδα δέντρου.
~
ΛΕΞΕΙΣ
Λες και από τις φλυαρίες του αέρα
από λέξεις σκαμμένες με φτυάρι, ζυγισμένες σε τόνους
να είχε μείνει κάτι. Αλλά ο ήχος εκμηδενίζει τον ήχο
και μέσα από τον σαματά προκύπτει η σιωπή.
Ας σημειώσουμε πως ήταν κάπως σαν αδιάφορος.
Του άρεσε το ποτό και οι κουβέντες, αλλά όταν οι ψηλομύτες
τον κατηγορούσαν πως δεν στέλνει τίποτα στους εκδότες, γελούσε.
Προτιμούσε αυτές τις όχθες, γιατί η πρωταρχική σφοδρότητα
είναι αυτάρκης και το αλύχτημα της φώκιας
είναι αυτό που είναι. Η ζωή επιφέρει τον θάνατο,
τα κύματα ξεσπούν σε αφρούς. Πόσο λιγότερες αυταπάτες.
Ήταν όπως στη μακρινή, πολύ μακρινή χώρα
της παιδικής του ηλικίας, όταν ακόμη δεν ήξερε καθόλου
ότι κάποιοι θέλησαν να λυτρώσουν το ίδιο τους το εγώ
προσθέτοντας, τις νύχτες υπό το φως των κεριών, τη μία λέξη στην άλλη.
~ μετάφραση: Ναταλία
Σκανδάλη
Σημ, της μτφρ.: Δύο εκδόσεις με ποιήματα τού Τ.Μ. κυκλοφορούν σήμερα στα ελληνικά: Ποιήματα, μτφρ. μέσω αγγλ.: Α. Μακρυδημήτρης, εκδ. Γαβριηλίδης, 2005, και Έσχατα ποιήματα, μτφρ.: Π. Κρούπκα και Γ. Πετρόπουλος, εκδ. Momentum, 2013. Τα ποιήματα που δημοσιεύονται εδώ δεν περιλαμβάνονται σε αυτές.
Αλέξιος Μάινας
ΤΟ ΚΡΑΝΙΟ ΤΟΥ ΑΒΕΛ
Φακός που αναδεύει τα σύδεντρα.
Η ονειροπόληση ίσως ήταν κι αυτή
ένα είδος νάρκης
και η απουσία
μια χαρμόσυνη στέρηση
πριν το σμίξιμο.
Κάθε
κενό ευαγγελιζόταν την πλησμονή
κι η πίστη την πραγμάτωση.
Άνθρωπος κι ουτοπία ήταν ένα.
Τώρα ο κυματισμός της πραγματικότητας
διασείει σαν φούγκα τους τοίχους
και κάθε γενναιοδωρία
οδηγεί σε νέες ελλείψεις.
Το φως φράζει το τζάμι φθινοπωρινό
με τις ψόφιες του μύγες
και τη μόνιμη τοιχοκόλληση
του μαντάτου της μείωσής του
και ό,τι προστατέψαμε ιλαρά
για να πιστέψει στον εαυτό του
οφείλει να μας ξεχάσει.
Είχαμε πόθους,
αλλά μας είπαν αγνώμονες
που συνδέσαμε την ευγνωμοσύνη
με την εκπλήρωση
κι όχι με τις λεηλασίες
του πάθους
τη μάχη του οράματος
με τη διάπλαση του καρπού,
όχι με την πατρότητα
σκέτων σπόρων.
*
Αλέξιος Μάινας. Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Φιλοσοφία στη Βόννη. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες. Ποιητικές συλλογές: Το περιεχόμενο του υπόλοιπου (2011, βραβείο στο Συμπόσιο Ποίησης, υποφήφιο για το Κρατικό και το βραβείο του «Διαβάζω»), Το ξυράφι του Όκαμ (2014), Προσκόμματα και ποιμαντικές λύσεις για την κατάβαση της αγέλης στον κάμπο σε περίπτωση αντάρας (2021).
Τσέσλαβ Μίλος. Θεωρείται ο
κορυφαίος Πολωνός ποιητής (1911-2004) του 20ου αιώνα. Εκτός από ποίηση,
έγραψε δοκίμια και μυθιστορήματα. Υπήρξε επίσης μεταφραστής, διπλωμάτης και
καθηγητής στα Πανεπιστήμια Μπέρκλεϊ και Χάρβαρντ. Το 1980 τιμήθηκε με το Νόμπελ
Λογοτεχνίας.
Ναταλία Σκανδάλη. Γεννήθηκε στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Είναι μεταφράστρια και φιλόλογος. Το 2015 έλαβε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό λογοτεχνικής μετάφρασης που διοργάνωσε το Πολωνικό Ινστιτούτο Βιβλίου.
